|
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
wielkich przeznaczeń dziejowych. Podkopywanie jednego i drugiej oznaczałoby spadanie coraz niżej, przygotowywanie Polski na niewolnicę innych narodów. Rozumiano to w Polsce w okresie rozkwitu cywilizacyjnego. Warto przypomnieć słowa Zygmunta Augusta w odpowiedzi na witanie poselskie". & to jest libertas, wolność a swoboda nasza, abyśmy wszyscy prawu służyli, prawu posłuszni, a jako jego niewolnicy byli. Chcemy li być ludzmi wolnymi, które nie niewola, ale posłuszeństwo prawu czyni, a jeśli nie chcemy, żeby nas Pan Bóg przez tą naszą Wstrętną swawolą pohańcom, albo innym narodom w mizerną niewolą nie podawał"[1]. Państwo współczesne tworzy naród według swej woli i umiejętności wcielania swych dążeń w życie. Polska będzie istotnie praworządnym państwem, gdy czynny, zorganizowany naród swoje poczucie prawa utrwali w swych instytucjach i uzewnętrzni w postępowaniu władz państwowych. Stosunek do prawa w narodach cywilizacji zachodnich posiada wyrazne znamiona. Polega on na poszanowaniu prawa przez jednostkę, na zgodnym z nim postępowaniu bez względu na to, czy jednostka osiąga przez to bezpośrednie dla siebie korzyści. Dalej wyraża się w wytrwałej i konsekwentnej obronie swego prawa i prawa innych osób, w nie przechodzeniu do porządku dziennego nad bezprawiem, dla względów oportunistycznych, dla miłego spokoju. Wreszcie nakazuje on mężne przeciwstawienie się samowoli, nieuleganie jej ze strachu. Cywilizacja zachodnia, zapewniając w granicach prawnych niezależność jednostki, wytworzyła w człowieku szacunek dla samego siebie, poczucie godności osobistej. W imię tej godności osobistej i szacunku człowiek gotów jest narazić swe życie, bezpieczeństwo, spokój, ale nie zaprzeczy samemu sobie, nie poniży się ze strachu przed samowolą. Ten typ obywatela wyróżnia cywilizację zachodnią od wschodniej. Tacy ludzie z charakterem dojrzałym są podstawą ładu i organizacji społecznej, najpewniejszą obroną porządku prawnego. Jeżeli tacy obywatele mają władzę w państwie, naród ma pewność, ze dla doraznych celów porządek prawny nie będzie naruszony, że prawo będzie w każdych okolicznościach bezwzględnie przestrzegane. Jeżeli bronią prawa przeciw samowoli władz państwowych, prawo w końcu zwyciężyć musi. Oddziaływanie Wschodu, niszczycielskie skutki niewoli politycznej sprawiły, że ludzi tego pokroju niema zapewne w Polsce wielu. Ale tym bardziej przedstawiają oni moralnie i politycznie szczególnie wysoką wartość, która nakazuje stawiać ich na czele władzy, w pierwszym szeregu organizacji narodu. Bo tylko pod ich kierownictwem zdoła się rozwinąć i wyrazić należycie w narodzie poczucie prawa i ugruntować w państwie praworządność, ostoja i dzwignia cywilizowanego bytu zbiorowego. [1] Diariusz Sejmu Piotrkowskiego. R. P. 1565. Wyd. Wład. hr. Krasińskiego, 1869 r., str. 48. [ Pobierz całość w formacie PDF ] |
Podobne
|