Ksenofont Pisma Sokratyczne

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Iw konsekwencji, Eutydemie, jest to równie na�
które pozwalają i ciało zachować w dobrym stanie,
turalne, że jako przyczyna skutków wprost przeciw�
i domem wzorowo zarządzać, i ojczyznie oraz przyja�
nych stanowi największe dobro dla człowieka?
ciołom przynosić pożytek, i wrogów zwyciężać, to
Tak, równie naturalne brzmiała odpowiedz.
z tego płyną nie tylko liczne korzyści, lecz także wielkie
W takim razie, Eutydemie, wstrzemięzliwość jest
przyjemności, są one jednak dostępne wyłącznie lu�
chyba dla człowieka największym dobrem?
dziom wstrzemięzliwym, którzy je zdobywają za cenę
Chyba tak, Sokratesie!
pracy, ludzie niewstrzemięzliwi natomiast nie mają
A nad tym, czy się już kiedy zastanowiłeś, Euty�
w nich żadnego udziału. Komu zresztą, powiedzmy
demie?
szczerze, mniej się one należą i kto mniej może je
9 Nad czym, proszę cię, Sokratesie?
osiągnąć pracą niż człowiek niewstrzemięzliwy, opano�
%7łe niewstrzemięzliwość nie może człowiekowi za�
wany żądzą najpospolitszych rozkoszy?
pewnić tych nawet rozkoszy, do których przecież ona
220 Wspomnienia o Sokratesie IV 5
Wspomnienia o Sokratesie IV 6 221
ii Sens twej mowy, Sokratesie, jeśli cię dobrze
na coraz mocniejszych dialektyków. Był bowiem zdania,
rozumiem, jest taki, że nie może być człowiekiem cnotli�
że ten, kto wie naprawdę, na czym polega istota każdej
wym ten, kto jest niewolnikiem zmysłowych rozkoszy?
rzeczy, potrafi również dobrze wytłumaczyć to innym,
Tak rzeczywiście jest, Eutydemie. Czym właściwie
ale kto nie wie, ten nic dziwnego że i sam błądzi,
różni się człowiek oddany rozkoszom zmysłowym od
i wprowadza w błąd innych. Dlatego właśnie syste�
nierozumnego zwierzęcia? Jeśli ktoś nie myśli o tym,
matycznie do tego dążył, aby w gronie uczniów roz�
aby dążyć do rzeczy najlepszych, lecz wszelkimi spo�
trząsać i badać, jaka jest istota wszystkiego. Przejść
sobami stara się czynić to tylko, co mu sprawia naj�
jednak po kolei wszystkie jego definicje i opowiedzieć,
większą przyjemność, czym się różni naprawdę od
jak je ustalał, byłoby zbyt uciążliwe. Ograniczę się
najgłupszego bydlęcia? Tylko człowiek wstrzemięzliwy
więc do przytoczenia kilku tylko przykładów, dzięki
ma pełną swobodę, może zwracać myśli do rzeczy naj�
którym będę mógł, jak sądzę, ukazać jego metodę
lepszych zarówno w praktycznym działaniu, jak w teo�
badawczą.
retycznej dyskusji, rozróżniając rzeczy według rodza�
jów, dążyć w rezultacie do tego, co dobre, a unikać
Pobożność
tego, co złe.
12 W ten właśnie sposób, zapewniał Sokrates, ludzie
I tak, zaczynając od pobożności, w ten mniej więcej 2
osiągają najwyższą doskonałość moralną, szczęśliwość
sposób starał się ustalić, na czym ona polega:
i biegłość w dyskusji. Uważał również, że słowo �dy-
Powiedz mi, drogi Eutydemie, czym w twoim
skutować� (SioeXYs
rozumieniu jest właściwie pobożność?
ludzi zbiera się razem, wymienia poglądy, naradza się
Czymś naprawdę bardzo wspaniałym zapew�
i rozróżnia rzeczy według rodzajów. Trzeba zatem,
nił Eutydem.
jak mówił, nie szczędzić trudów, aby posiąść jak naj�
Wobec tego potrafisz zapewne także mi powie�
większą biegłość w tej sztuce i przez ćwiczenie jak naj�
dzieć, kto jest człowiekiem pobożnym?
bardziej się doskonalić. Tylko w ten sposób można
Oczywiście. Jest nim, sądzę, ten, kto oddaje cześć
zostać najlepszym człowiekiem, najznakomitszym mę�
bogom.
żem stanu i najbieglejszym w dyskusji dialektykiem-
Czy wolno cześć bogom oddawać w dowolny
sposób, jak się komu podoba?
W żadnym razie zaprzeczył Eutydem ale
Rozdzial szósty
są pewne prawa, według których należy to czynić.
3
Kto więc zna te prawa, ten zarazem zna sposób,
Kilka przykładów sokratycznej dialektyki
i
w jaki należy cześć bogom oddawać?
A teraz postaram się przytoczyć kilka przykładów,
Tak sądzę.
aby pokazać, jak Sokrates kształcił swych uczniów
Kto zatem wie, jak należy oddawać cześć bogom, 4
Wspomnienia o Sokratesie IV 6
223
222 Wspomnienia o Sokratesie IV 6
Kto zatem pytał Sokrates postępuje z in�
nie sądzi chyba, że inaczej trzeba czynić, niż w ten
nymi, jak należy, ten również przykładnie spełnia
właśnie sposób, jaki jemu wydaje się właściwy?
powinności człowieka?
Oczywiście, że tylko w ten sposób.
Z pewnością tak.
A czy istnieje w ogóle człowiek, który by czcił
Kto zaś posłuszny jest prawom, ten działa zgodnie
bogów w inny sposób, niż sądzi, że czcić ich należy?
z nakazem sprawiedliwości?
Nie przypuszczam odpowiedział Eutydem.
Jak najbardziej! była odpowiedz.
Kto więc zna prawa dotyczące czci bogów, ten
Co to jest sprawiedliwość, wiesz już zapewne? 6
z pewnością oddaje cześć bogom w ten sposób, jaki
Oczywiście. To wszystko, co nakazują pra\va.
zalecają te prawa?
Kto więc czyni to, co nakazują prawa, postę�
-*- Oczywiście.
puje sprawiedliwie i tak, jak należy?
Kto zatem czci bogów w sposób zalecony przez
Najzupełniej!
prawa, ten czci ich jak należy?
Kto zatem czyni to, co jest sprawiedliwe, j t
e s
Nie inaczej przytaknął Eutydem.
sprawiedliwy? [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Podobne