|
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
63 Wspomniana tu osobistość nie była jeszcze wymieniona. Niewątpliwie wiąże się ona z drugim stronnictwem, które skupiało ludzi najzupełniej pospolitych" (par. 35). 64 Dosłownie: po zejściu" (do niżej położonej Tyberiady). 65 Decyzja ta pózniej przysporzyła Józefowi sporo kłopotu. 66 Była to część zboża zabieranego przez Rzymian (tributum agri), a więc zboże cesarskie". O Janie z Gischali zob. Wstęp, s. 19 nn. 67 Por. BJ 2, 591 nn (są różnice w szczegółach). 68 Albo: do namaszczenia się" (wg R). 69 Obcej oliwy nie wolno było używać jako niewątpliwie zabrudzonej wskutek przechowywania jej w nieczystych naczyniach (por. Antiq. 12, 120). 70 Tj. ponad 1/2 litra. Oliwa kosztowała dziesięć razy drożej w Cezarei niż w Gi- schali. W BJ 2, 592 jest mowa o ośmiokrotnym a nie dziesięciokrotnym zarobku. 71 Por. równoległe opowiadanie w BJ 2, 570 nn. 72 O Sefforis zob. wyżej par. 30, przyp. 37, o Gabarze par. 44, przyp. 48, Tyberiada par. 37, przyp. 43. 73 Dosłownie: zejść", gdyż Tyberiada była niżej położona. 74 Por. BJ 2, 614 n. yródła te zachowały do dzisiaj własności lecznicze. 75 Kana, miejscowość w Galilei, leżąca 14 km na północ od Nazaretu (jak sądzi Abel) albo, jeśli jest identyczna z Kefr Kenna, 10 km na północny wschód od Naza- retu. 76 W 572,616. 77 Według BJ 2, 614 n Jan udaje chorego i prosi listownie Józefa o wyrażenie zgo- dy na udanie się do ciepłych zródeł w Tyberiadzie. 78 Po grecku trinchos znaczy: gzyms, szczyt, mur. Według BJ 2, 619: na wzgórzu na sześć łokci wysokim". 79 Według BJ 2, 619 o grożącym niebezpieczeństwie zaalarmowało Józefa wołanie z tłumu. 80 Jak Józef mówi w BJ 2, 635, na jeziorze Gennesar (Genezaret) znajdowało się 230 (według rękopisów PA 330) łodzi. 81 Miasto zwykle umieszcza się ok. 8 km na południe od Tyberiady; identyfikuje się z pózniejszą Magdalą. 82 W czasie wojny z Rzymianami Tarychea liczyła około 40 000 mieszkańców (BJ 2, 608). 83 Albo: co uważają za stosowne" (Thackeray). 84 Widzimy w tym ustępie echo waśni między miastami galilejskimi w wyniku ry- walizacji między Józefem i Janem z Gischali. 85 Por. wyżej par. 30. 86 Jest to miasto nadmorskie leżące na wybrzeżu fenickim na południe od Tyru. Opis tego w BJ 2, 188 nn. 87 Wyrażenie: z nami" i niżej na nas" (106) odnoszą się do Józefa, który używa (tu i gdzie indziej) l os. 1. mn. zamiast l os. 1. pój. 88 Agryppa II. 89 Według Antiq. 13, 397 z miast zdobytych przez Aleksandra Janneusza Pełła zo- stała zburzona, ponieważ mieszkańcy jej nie chcieli przyjąć zwyczajów obowiązujących %7łydów. 90 O Ekwusie Modiuszu (Monodiuszu wg R) była już wzmianka w par. 61 i 74. 91 O Gamali zob. wyżej 46 nn. 92 Jest to równina Ezdrelon (zwana też Jizreel) ciągnąca się między Karmelem od strony zachodniej a górą Gelboe na wschodzie, wzdłuż granicy między Galileą a Sama- rią. 93 Miejscowość leżąca na zachód od Nazaretu. 94 Miasto to leżało na równinie Ezdrelon. Założył je Herod Wielki. Zwano je mia- stem jezdzców", gdyż w nim osiedlali się jezdzcy zwolnieni ze służby przez Heroda. (Zob. BJ 3, 36, gdzie umieszcza sieje u stóp Karmelu, i Antiq. 15, 294. Jest to u Pliniu- sza Geba. Nat. Hist. V, 17, 19.). 95 W BJ 2, 335 jest on trybunem u Cestiusza Gallusa. Jako praefectus alae dowo- dził 500 jezdzcami. 96 W par. 101. 97 Gabara (Garaba), miasto w Górnej Galilei, prawdopodobnie identyczne ze wsią Gabarot (Garabot). Zob. niżej 229. 98 Bibl. Deberat (Joz 19, 12) na zachodnich zboczach góry Tabor. Cały ten epizod Józef opisał w BJ 2, 595 n, lecz tam chodzi o samego Ptolemeusza, a nie o jego żonę, i zrabowano 600, a nie 500 sztuk złota. 99 Tutaj chodzi o zarządcę w zakresie spraw finansowych, ale grecki wyraz epi- tropos" oznacza też prokuratora rzymskiego. 100 Tzn. rodzeństwu królewskiemu (Agryppie II i Berenice). Królestwo Agryppy stanowiły tereny na wschód i na północny wschód od jeziora Genezaret. %7łona Ptolemeu- sza prawdopodobnie udawała się do Cezarei i po przebyciu autonomicznego Dekapolu miała przed osiągnięciem równiny Ezdrelon wejść do prowincji rzymskiej. 101 Por. Wj 23, 4. 102 Zagrabione rzeczy" we wszystkich kodeksach prócz R. 103 Janneusz jest prawdopodobnie tą samą postacią, co Anneusz w BJ 2, 597. 104 O Jezusie zob. wyżej 66, przyp. 63. 105 Tego samego wyrażenia Józef użył w Antiq. 17, 325. 106 wyraz dodany do tekstu, najwidoczniej opuszczony. Zob. Antiq. 5, 148. Drugą część zdania można by tłumaczyć z pewną poprawką tekstu, jak sugeruje Niese, nastę- [ Pobierz całość w formacie PDF ] |
Podobne
|